Ι.Μ. Μονή Αγκαράθου, νήσος Κρήτη, Ελλάς

Η Μονή Αγκαράθου βρίσκεται σε μία κατάφυτη περιοχή κοντά στο χωριό Σγουροκεφάλι, στην θέση του υψώματος Σωρός Παντελή, σε υψόμετρο 538μ. και σε απόσταση 23
χιλιομέτρων νοτιοανατολικά από το Ηράκλειο, Κρήτη. Πρόκειται για φρουριακή μονή με το ναό στον τύπο του σταυροειδούς με τρούλο. 

Ο ναός είναι δίκλιτος, με το ένα κλίτος να είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και το άλλο στον Άγιο Μηνά. Το μεγάλο πανηγύρι της μονής λαμβάνει χώρα την ημέρα εορτής της Κοιμήσεως της Παναγίας στις 15 Αυγούστου.

Το όνομα Αγκάραθος είναι προελληνικό και προέρχεται από το φυτό «αγκαραθιά», ένα είδος θάμνου. Η Μονή πήρε την ονομασία αυτή γιατί κατά την παράδοση η αρχαιότατη εικόνα της Παναγίας, που σήμερα βρίσκεται στα Κύθηρα, βρέθηκε κάτω από μια αγκαραθιά, στο μέρος όπου αργότερα οικοδομήθηκε η εκκλησία.

Ο ναός ανεγέρθηκε εκ βάθρων στη θέση παλαιότερου ναού και εγκαινιάστηκε το 1894. Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε η Μονή. Είναι από τις αρχαιότερες στην Κρήτη. Αναφέρεται σε χειρόγραφο του 1532 στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας. 

Στη βόρεια πύλη της μονής υπάρχει η χρονολογία 1585 και στη νότια το 1583, ενώ κοντά στη σημερινή είσοδο αναγράφεται σε σαρκοφάγο το έτος 1554. Στα δεξιά της εισόδου βρίσκεται θολωτή αποθήκη με επιγραφή που γράφει ότι το παρόν είναι έργο του Μαξίμου Λουκάρεως (αδερφού του Κύριλλου Λούκαρη).

Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας το μοναστήρι αποτέλεσε φυτώριο παιδείας. Ηγούμενοι στη μονή διετέλεσαν πολλοί, που αργότερα κατέλαβαν πατριαρχικούς θρόνους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μοναστήρι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και κατά τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων.

Το 1646 καταρτίστηκε σώμα Κρητικών από τον τότε ηγούμενο Αθανάσιο Χριστόφορο και πολέμησε κατά των Τούρκων. Κατά την Τουρκοκρατία ο πρώτος Μητροπολίτης Κρήτης, Νεόφυτος Πατελάρος, έδρευε στην Αγκάραθο και κατόρθωσε να ανασταλεί η διαταγή για την καταστροφή του μοναστηριού, χάρη στις φιλικές σχέσεις του με τον Πασά Αχμέτ Κιοπρουλί.

   MyPhotoPics