Οι αχινοί, ή αχινιοί είναι μικρά, θαλάσσια ζώα με ασβεστολιθικό σφαιρικό κέλυφος που φέρουν αγκάθια. Ανήκουν στην υποσυνομοταξία των Εχινοζώων (ή Ελευθεροζώων), της συνομοταξίας των Εχινοδέρμων, στην οποία ανήκουν και οι αστερίες. Τα ζώα αυτά σχηματίζουν την ομοταξία των Εχινοειδών (Echinoidea).
Χαρακτηριστικό τους είναι τα μακριά τους αγκάθια, με τα οποία κινούνται, ενώ για την κίνησή τους χρησιμοποιούν και βαδιστικούς ποδίσκους, που έχουν σχήμα σωλήνα.Το κέλυφός τους σχηματίζει κάψα, η διάμετρος της οποίας τυπικά κυμαίνεται από 3 ως 10 εκατοστά. Τα γνωστότερα χρώματα περιλαμβάνουν το μαύρο και το σκούρο πράσινο, λαδί, καφέ, μωβ και κόκκινο. Τρέφονται κυρίως με Άλγες αλλά και με μύδια και άλλα ασπόνδυλα και κινούνται αργά.
Εχθροί τους είναι οι αστερίες, τα χέλια και άλλα ζώα με τους οποίους τρέφονται. Υπάρχουν γύρω στα 700 είδη αχινών, από τα οποία αρκετά είναι εδώδιμα και αποτελούν αλιεύματα για την εξαιρετική νοστιμιά τους. Δεν θέλει πολλά, λίγο λάδι, λίγο λεμόνι, ψωμί και δεν υπάρχει καλύτερος μεζές.
Το κέλυφός τους αποτελείται από πινάκια με ασβεστολιθική σύσταση, τα οποία ενώνονται με ραφή σχηματίζοντας κλειστή κάψα (γνωστή και ως «λύχνος του Αριστοτέλη»), που περιβάλλεται από αγκάθια, είναι πλατιά στην κοιλιά και θολωτή στη ράχη. Στη μέση της κοιλιάς βρίσκεται το στόμα, όπου το ζώο φέρει μασητική συσκευή, με πέντε δόντια, ώστε να τεμαχίζει την τροφή του. Τα μάτια και οι ποδίσκοι δε φαίνονται.
Από τους πόρους της κοιλιάς του προβάλλουν και οι ποδολαβίδες, τα οποία είναι εξαρτήματα που μοιάζουν με κλωστές, τα οποία χρησιμεύουν στον καθαρισμό του κελύφους και στην άμυνα του ζώου. Zoυν σε λασπώδης βυθούς αλλά και σε βράχους στα ρηχά νερά.
Για την περισυλλογή τους χρειάζεται μεγάλη προσοχή και ειδικός εξοπλισμός είναι απαραίτητος .
Οι αρσενικοί αχινοί δεν είναι βρώσιμοι. Είναι κατάμαυροι, έχουν μεγάλα
αγκάθια και μεγαλύτερο χνούδι μπροστά στο στόμα τους, λέγονται δε συχνά
"οβραίοι." Οι θηλυκοί έχουν διάφορες αποχρώσεις του μαύρου - συχνά
δυσδιάκριτες με το έντονο φως - μικρότερα αγκάθια (αλλά μην τα πατήσετε)
και μας δίνουν τα υπέροχα αβγά τους.
Μερικά είδη αχινών.
1.Strongylocentrotus purpuratus
Γνωστός ως ο μωβ αχινός της Καλιφόρνια. Αυτό το είδος αχινού έχει ένα βαθύ πορφυρό χρώμα και ζει στις ανατολικές ακτές του Ειρηνικού ωκεανού. Η διάμετρός του μπορεί να φτάσει τα 4 εκατοστά και η διάρκεια ζωής του τα 70 χρόνια. Αυτό το είδος αχινού έχει 7.700 κοινά γονίδια με τον άνθρωπο.
2.Echinus melo
Γνωστός και ως αχινός-πεπόνι. Έχει σφαιρικό σχήμα και η διάμετρός του φτάνει τα 17 εκατοστά. Βρίσκεται κυρίως στη Μεσόγειο θάλασσα και στον ανατολικό Ατλαντικό ωκεανό. Είναι χορτοφάγος, όπως οι περισσότεροι αχινοί, όμως συχνά τρώει και μικρά ασπόνδυλα.
3.Heterocentrotus mammillatus
Ο κόκκινος αυτός αχινός, ζει στα τροπικά νερά του Ινδο-Ειρηνικού ωκεανού και κυρίως στη Χαβάη. Δείγματα από τη Χαβάη έχουν έντονο κόκκινο χρώμα, ενώ από άλλες περιοχές μπορεί να έχουν κιτρινωπά ή καφέ αγκάθια.
4.Echinosloth calamaris
Έχει δύο σειρές με αγκάθια, μία με μικρά μαύρα, τα οποία είναι κλειστά και το τσίμπημα από αυτά είναι επώδυνο και άλλη μία με κίτρινα μεγαλύτερα αγκάθια. Το συγκεκριμένο είδος αχινού είναι και ιδιαίτερα «φιλόξενο», αφού επιτρέπει σε πολλά μικρά ψαράκια να κρυφτούν ανάμεσα στα αγκάθια του για προστασία.
5.Strongylocentrotus droebachiensis
Ο «πράσινος αχινός», ζει στα βόρεια νερά του Ειρηνικού και του Ατλαντικού ωκεανού. Είναι εδώδιμο είδος, η διάμετρός του φτάνει τα 87 χιλιοστά και τρέφεται κυρίως με φύκια.
6. Heterocentrotus trigonarius.
Γνωστός και ως "αχινός-κοντύλι", το είδος αυτό ζει στα τροπικά νερά του Ινδο-Ειρηνικού ωκεανού. Μοιάζει πολύ με τον Heterocentrotus mammillatus που προαναφέραμε, αλλά τα αγκάθια του trigonarius έχουν πιο σκούρο χρώμα απο του mammillatus.
7.Strongylocentrotus franciscanus
Το είδος αυτό ζει στον Ειρηνικό ωκεανό, σε ρηχά νερά και βραχώδεις ακτές και τα αγκάθια του μπορούν να φτάσουν μέχρι και τα 8 εκατοστά.
Και πολλά άλλα είδη...
