Παναγία Ζερβιώτισσα, Στύλος, Κρήτη, Ελλάς

Ο πανέμορφος μεσοβυζαντινός ναός της Παναγίας Ζερβιώτισσας βρίσκεται στο Στύλο Αποκορώνου στα Χανιά και συγκεκριμένα στην περιοχή της αρχαίας πόλης Απτέρας, σε απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων από τα Χανιά. Ονομάζεται και Μοναστήρα λόγω του μεγάλου μεγέθους του, ενώ το όνομα Ζερβιώτισσα του δόθηκε από κάποια εικόνα της Παναγίας της Αριστεροκρατούσας. Επίσης η εκκλησία είναι γνωστή και με το όνομα Σερβιώτισσα.

Χρονολογείται από τον 11ο αιώνα μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α' ο Κομνηνός (1081 - 1118 μ.Χ.) παραχώρησε στον Όσιο Χριστόδουλο από το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου της Πάτμου, κτήματα από την περιοχή της Άπτερας στην επαρχία των Χανίων. Εκεί στα τέλη του 11ου - αρχές 12ου αιώνα μ.Χ. οι μοναχοί από τη μονή της Πάτμου έχτισαν ένα μετόχι.

Είναι χτισμένος στον αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς με τρούλο (ελάχιστοι ναοί στο τύπο αυτό περιλαμβάνονται ανάμεσα στους χίλιους περίπου βυζαντινούς της Κρήτης) με τις εξωτερικές επιφάνειες διαμορφωμένες πλαστικά με τυφλά αψιδώματα από λίθους και πλίνθους, που συνδέονται με την καλλιτεχνική παράδοση της Κωνσταντινούπολης. Οι πλίνθοι έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο στην εξωτερική επιφάνεια (στον τρούλο, το τύμπανο και σε κάποιες τυφλές καμάρες).

Η κάτοψη που θυμίζει έντονα τρίκλιτη βασιλική, συνδέεται με τους ελλαδικούς μεταβατικούς ναούς, ενώ αρχαϊσμό αποτελούν και οι τρεις ημικυλινδρικές αψίδες και το τρίλοβο, με ισοϋψείς λοβούς παράθυρο του ιερού, καθώς και οι κάμαρες που καλύπτουν τα γωνιαία διαμερίσματα. Σήμερα, ο τοιχογραφικός διάκοσμος του σώζεται ελάχιστα.

                 MyphotoPics