Ο μαυροπελαργός, σε αντίθεση με τον λευκοπελαργό, είναι είδος πολύ συνεσταλμένο και επιφυλακτικό και έχει την τάση να μένει μακριά από τον άνθρωπο. Κατά συνέπεια, κατασκευάζει τη φωλιά του σε ερημικές περιοχές που βρίσκονται μακριά από κατοικημένα κέντρα.
Πρόκειται για ένα μεγάλου μεγέθους πουλί, που φτάνει τα 96 εκ. ύψος, τα 2 μέτρα άνοιγμα φτερών και τα 3 κιλά βάρος. Διαφέρει από τον λευκό πελαργό, που είναι και λίγο μεγαλύτερος, λόγω του χρώματός του, το οποίο είναι μαύρο, με μεταλλικές ανταύγειες πράσινες και μωβ στο επάνω μέρος και λευκό στο κάτω.
Το θηλυκό γεννάει 3-4 ως 6 πρασινοκίτρινα αυγά, που τα κλώσανε και οι δυο γονείς 40 μέρες περίπου. Στις μάχες που γίνονται, το θηλυκό παραμένει στη φωλιά, και μόνο το αρσενικό καταδιώκει τον εχθρό ή τον αντίπαλο.
Ο όρος ciconia στην επιστημονική ονομασία του είδους είναι η ακριβής απόδοση της ελληνικής λέξης πελαργός που, ήδη, καταγράφεται στα συγγράμματα των ποιητών Ορατίου και Οβιδίου.
Η λέξη παραπέμπει στο αρχαίο θρακικό φύλο των Κικόνων, οι οποίοι κατοικούσαν, μεταξύ άλλων, κατά μήκος της ακτής από τις εκβολές του ποταμού Έβρου, μέχρι την Βιστωνίδα, όπου υπήρχαν πολλοί πελαργοί και, οι κάτοικοι τούς αντιμετώπιζαν με πολύ σεβασμό.
