Οι Μύθοι είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Ιεράπετρας, Νήσος Κρήτη, Ελλάς. Βρίσκεται σε υψόμετρο 225 μέτρων, απέχει 19 χιλιόμετρα από την Ιεράπετρα και 4 χιλιόμετρα από την θάλασσα. Κατά την απογραφή του 2021 είχε 128 μόνιμους κατοίκους. Το όνομα του χωριού θεωρείται ότι είναι προελληνικό, Μίνθη.
Είναι πιθανό να αναφέρεται σε συνθήκη του 113 π.Χ. ανάμεσα στην Ιεράπυτνα- Ιεράπετρα και την Λατώ, μίας από τις δύο αρχαίες ομώνυμες πόλεις της Κρήτης, ως "... τα εν Μίτοις". Αν και η θέση αυτής της πόλης δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια, το πιθανότερο είναι να ήταν στη περιοχή των σημερινών Μύθων, άποψη στην οποία συνηγορεί η ύπαρξη αρχαιολογικών ευρημάτων κοντά στο χωριό.
Στους Μύθους βρίσκεται το περίφημο φαράγγι Σαρακίνας, όνομα που προέρχεται από τους κατακτητές Σαρακηνούς, τοπωνύμιο που συναντάται συχνά στην Κρήτη ή Σαραντάπηχου, καθώς σύμφωνα με την μυθολογία, ο γίγαντας Σαραντάπηχος, γίγαντας με σαράντα πήχες μπόι, γιος του Ολύμπιου Θεού Δία, περνώντας από εκεί, δίψασε και καθώς έσκυψε να πιεί νερό από το ποτάμι, η γενειάδα του έσκισε τους βράχους στα δύο και δημιουργήθηκε το φαράγγι.
Είναι πόλος έλξης για πολλούς επισκέπτες. Η ομορφιά του έγκειται στα εντυπωσιακά τοιχώματά του, τον ποταμό Κρυοπόταμο από τον οποίο διαρρέεται, τους καταρράκτες και τις λιμνούλες. Στην είσοδο του φαραγγιού υπάρχει ένας παλαιός νερόμυλος.
Το μήκος του είναι περίπου 1,5 χλμ. Τα τοιχώματά του είναι κάθετα, με ύψος έως 150 μέτρα και πλάτος 3-10 μέτρα. Είναι πλούσιο σε νερό σχεδόν όλο τον χρόνο, δημιουργώντας καταρράκτες και λιμνούλες για μπάνιο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Θεωρείται από τα ομορφότερα περιπατητικά φαράγγια της Κρήτης και παρά το μικρό του μήκος, είναι ιδιαίτερα επιβλητικό.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακοί είναι και οι τεράστιοι μονόλιθοι που έχουν
λαξευτεί στο πέρασμα των αιώνων από το νερό οι οποίοι για εκατομμύρια χρόνια διαβρώνει τους βράχους, συνθέτοντας απίστευτα γλυπτά. MyPhotoPics
.jpg)
