Υπόγεια υδραγωγεία Cantalloc, Nazca, Περού
Τα υπόγεια υδραγωγεία Cantalloc είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα υδραυλικής μηχανικής στον κόσμο, που χτίστηκε στη μέση της ερήμου από τον αρχαίο πολιτισμό Nazca (200 μ.Χ. - 700 μ.Χ.). Βρίσκονται 4 χιλιόμετρα βόρεια από την πόλη Nazca, Περού, στις κοιλάδες Nazca, Taruga και Las Trancas. Η επαρχία της Νάσκα είναι μια από τις πιο ξηρές περιοχές της παράκτιας ερήμου. Από τα 46 υπόγεια υδραγωγεία που βρέθηκαν, τα 32
εξακολουθούν να λειτουργούν ακόμα και σήμερα, από ντόπιους αγρότες, κάτι που ξεκίνησε στην προ-Ίνκα περίοδο πριν από 1.500 χρόνια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μερικά από αυτά τρέχουν αρκετά χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια σε βάθος έως και 12 μέτρων.
Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν πέτρινες πλάκες και κορμοί δένδρων Χουαράνγκο, huarango, όπου κατά μήκος της διαδρομής παρατηρούνται 35 "puquios" οι οποίοι είναι άξονες εξαερισμού με σπειροειδή σχήμα, που χρησιμοποιούνται για καθαρισμό, διατήρηση και συλλογή νερού.
Χάρη στις τεχνολογικές τους γνώσεις, οι αρχαίοι κάτοικοι της Nazca κατάφεραν να εξασφαλίσουν την παροχή νερού τόσο στην πόλη όσο και στα γύρω χωράφια, επιτρέποντας την καλλιέργεια βαμβακιού, φασολιών, πατάτας και άλλων καλλιεργειών σε μια άνυδρη περιοχή, καταπολεμόντας τις παρατεταμένες ξηρασίες. Είναι ένα μοναδικό σύστημα άρδευσης στο Περού και ίσως και στον κόσμο.
Ερευνητές από το Ινστιτούτο Μεθοδολογιών για την Ανάλυση του Περιβάλλοντος στην Ιταλία, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα σπειροειδή πηγάδια της Νάσκα δούλευαν όπως ο ατέρμων κοχλίας του Αρχιμήδη, 287-212. Με μόνη διαφορά ότι ο κοχλίας του Αρχιμήδη ήταν μηχανικός ενώ τα πηγάδια δούλευαν με φυσικό τρόπο.
Ο κοχλίας του Αρχιμήδη είναι μια ευφυής εφεύρεση που χρησίμευε στην άντληση και μεταφορά νερού από ένα χαμηλό σημείο σε ένα υψηλότερο. Λέγεται ότι τον επινόησε κατά την παραμονή του στην Αίγυπτο, προφανώς έχοντας κατά νου την ανάγκη μεταφοράς νερού από τον Νείλο για την άρδευση καλλιεργειών. Ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, μηχανικός, φυσικός, εφευρέτης και αστρονόμος.
