Μονή Φωτοδότη Χριστού, Δανακός, Νήσος Νάξος, Ελλάς
Η Μονή Φωτοδότη Χριστού βρίσκεται βόρεια του οικισμού Δανακός και είναι το αρχαιότερο και ίσως το σημαντικότερο καστρομονάστηρο της Νάξου. Απέχει 7 χλμ.
από τον Ελαιόλιθο και η πρόσβαση είναι εύκολη μέσω ενός ασφαλτοστρωμένου δρόμου από το Φιλώτι με κατεύθυνση προς Δανακό. Οι λάτρες της πεζοπορίας προτιμούν τα μονοπάτια που υπάρχουν για να φτάσουν εκεί.
Αρχικά η μονή ήταν μια τρίκλιτη βυζαντινή βασιλική εκλλησία που χτίστηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Κομνηνών στις αρχές του 12ου αιώνα. Κρίνοντας, ωστόσο, από μια επιγραφή, διευρύνθηκε και ενισχύθηκε γύρω στο 1497. Εντυπωσιάζει το μαρμάρινο δάπεδο και τα ίχνη της αρχικής χρωστικής με βάση το κερί που βρίσκονται στο ιερό.
Έχει εσωτερικές διαστάσεις 12,55 x 7,30 μέτρα και καλύπτεται με τρούλο, υποβασταζόμενο από τέσσερις μαρμάρινους κίονες. Στα νότια υπάρχει καμαροσκεπές παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο ενώ στα βόρεια διατηρείται βοηθητικός χώρος που πιθανότατα χρησίμευε ως δεξαμενή.
Στους ορόφους του μοναστηριακού συγκροτήματος έχουν κατασκευαστεί τράπεζα, μαγειρείο, εσωτερικός περίβολος με πυρήνα τον τρούλο, κελιά περιμετρικά ώστε να αποτελούν τον εξωτερικό αμυντικό τοίχο, αποχωρητήρια και εσωτερικές σκάλες επικοινωνίας.
Το καθολικό του ναού είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, γι΄αυτό κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου γιορτάζεται το πανηγύρι της Μεταμόρφωσης και η αυλή φιλοξενεί το ετήσιο φεστιβάλ. Η μονή του Φωτοδότη είναι ανοικτή και επισκέψιμη την καλοκαιρινή περίοδο (Ιούνιος – Σεπτέμβριος, 11:00-14:00) και λειτουργείται περιστασιακά.
Έχει εσωτερικές διαστάσεις 12,55 x 7,30 μέτρα και καλύπτεται με τρούλο, υποβασταζόμενο από τέσσερις μαρμάρινους κίονες. Στα νότια υπάρχει καμαροσκεπές παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο ενώ στα βόρεια διατηρείται βοηθητικός χώρος που πιθανότατα χρησίμευε ως δεξαμενή.
