Η Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής, επιβλητικό μεταβυζαντινό μνημείο, είναι κτισμένη επάνω σε ένα απότομο και υψηλό βράχωμα (1400μ.) της Πίνδου, ένα χλμ. βορειοδυτικά του χωριού Καρύτσα. Κτίστηκε, ή λαξεύθηκε (όπως προτιμάτε) το 1529 και κτήτοράς της αναφέρεται ο οσιομάρτυρας Δαμιανός από το Ρίχοβο των Αγράφων.
Η παράδοση λέγει ότι το όνομα "Πελεκητή" οφείλεται στο ότι
για να μπορέσει το Μοναστήρι να οικοδομηθεί στον σχεδόν κατακόρυφο βράχο, χρειάστηκε πρώτα να πελεκηθεί ο βράχος με ξύλινα εργαλεία ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας, που παρουσιάστηκε στο όνειρο των μαστόρων λέγοντας: "Θα πελεκήσεις το βράχο με το κοπίδι και θα φτιάξεις μια εκκλησία την οποία θα ονομάσεις Παναγία Πελεκητή".
για να μπορέσει το Μοναστήρι να οικοδομηθεί στον σχεδόν κατακόρυφο βράχο, χρειάστηκε πρώτα να πελεκηθεί ο βράχος με ξύλινα εργαλεία ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας, που παρουσιάστηκε στο όνειρο των μαστόρων λέγοντας: "Θα πελεκήσεις το βράχο με το κοπίδι και θα φτιάξεις μια εκκλησία την οποία θα ονομάσεις Παναγία Πελεκητή".
Η ίδρυση της Μονής άρχισε πιθανότατα στα τέλη του 15ου αιώνα από τον Πνευματικό Πορφύριο και ολοκληρώθηκε το 1529 στη σημερινή της μορφή από το Νέο Οσιομάρτυρα Δαμιανό, ο οποίος ιστορείται ως "κτήτωρ" σε δύο τοιχογραφίες της.
Αποτελείται από δύο Ναούς, τον ναό της Αναλήψεως του Σωτήρος, μονόχωρο με τοιχογραφίες από το 1654 και έναν αφιερωμένο στην Παναγία, στον οποίο συναντάμε τοιχογραφίες του 1666. Αξιόλογο και στους δύο ναούς είναι το επίχρυσο τέμπλο τους, με εικόνες της Κρητικής Σχολής. Αν μπει κάποιος σήμερα στο μοναστήρι θα δει τις μυστικές κρύπτες και καταπακτές που έχει, πράγμα που σημαίνει πως κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε σημείο συνάντησης κλεφτών και αρματολών.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής θεωρείται από τα πιο σπάνια θρησκευτικά μνημεία του 16ου αιώνα. Μπορείτε να θαυμάσετε πολλά και σημαντικά κειμήλια όπως ιερά ευαγγέλια, χειρόγραφα, εκκλησιαστικά σκεύη και άλλα. Η μονή γιορτάζει κάθε δεκαπενταύγουστο τη μνήμη της Θεοτόκου.
Αποτελείται από δύο Ναούς, τον ναό της Αναλήψεως του Σωτήρος, μονόχωρο με τοιχογραφίες από το 1654 και έναν αφιερωμένο στην Παναγία, στον οποίο συναντάμε τοιχογραφίες του 1666. Αξιόλογο και στους δύο ναούς είναι το επίχρυσο τέμπλο τους, με εικόνες της Κρητικής Σχολής. Αν μπει κάποιος σήμερα στο μοναστήρι θα δει τις μυστικές κρύπτες και καταπακτές που έχει, πράγμα που σημαίνει πως κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε σημείο συνάντησης κλεφτών και αρματολών.