Υπάρχουν διάφοροι μύθοι και δοξασίες για την δημιουργία του. Η
βασική παράδοση συνδέει το τρύπιο λιθάρι με το φίδι του Γοργογυρίου, χωριό του Νομού Τρικάλων, στους πρόποδες του όρους Κόζιακα. "Στην γιορτή τ᾽ Άη Δημήτρη κάθε χρόνο το χωριό πανηγύριζε κι ένα πελώριο φίδι κατέβαινε από τον Κόζιακα κι έτρωγε τον πρώτο που χόρευε. Έτσι ο χορός σταμάτησε. Μια χρονιά στον περίβολο της εκκλησιάς φάνηκε μια γυναίκα με γλυκειά φυσιογνωμία που είχε στην μασχάλη μια ρόκα με το γνέμα και είπε στους Γοργογυριάτες να χορέψουν και κανείς δεν πρόκειται να πάθει κακό.
Ένα παλληκάρι που πίστεψε τα λόγια της, έτρεξε και μπήκε στο χορό. Το φίδι παραμόνευε, κρυμμένο πιο πάνω, κατηφόρισε με γρηγοράδα για να φάει το παλληκάρι, αλλά η γυναίκα με υψωμένη την ρόκα, το κυνήγησε. Έντρομο το φίδι έτρεξε και τρύπησε το μεγάλο βράχο, που έκλεινε τον δρόμο. Από τότε το μέρος που πέρασε το φίδι, ανοίγοντας τρύπα, λέγεται Τρύπιο Λιθάρι. Οι ντόπιοι είπαν πως η γυναίκα που έκαμε τον άθλο ήταν η Παναγία".
Επίσης είναι γνωστή η παράδοση για τον Δράκο της Μουτσιάρας,
Αθαμανίας. "Στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, κάθε χρόνο κατέβαινε από το βουνό ένας δράκος κι έτρωγε μια γυναίκα. Αφού έφαγε τρεις γυναίκες, οι χωριανοί αποφασίσανε την χρονιά που ερχόταν να μην κάνουν το πανηγύρι. Την παραμονή της γιορτής, μια απλοντυμένη ξένη γυναίκα παρουσιάστηκε σ’ ένα παιδί και του είπε να εξακολουθήσει να γίνεται πανηγύρι και δεν θα πάθουν τίποτε, αφού θα είναι κι αυτή εκεί. Οι κάτοικοι φοβόντουσαν όμως η γυναίκα παρουσιάστηκε άλλες δυο φορές και τους διαβεβαίωσε πως δεν θα πάθουν τίποτε.
Έτσι αποφάσισαν να κάνουν πανηγύρι. Το χορό τον έσυρε η γυναίκα αυτή. Τότε έρχεται και ο δράκος και πιάνει τη γυναίκα. Την σφίγγει αλλ’ εκείνη τον σφίγγει πιο δυνατά. Ο δράκος νιώθει την ανώτερη δύναμη και ανήμπορος αποχωρεί, ενώ η γυναίκα του ρίχνει μια μεγάλη πέτρα που δεν τον χτυπά. Η γυναίκα παίρνει τρία χαλίκια και τα πετάει στο δράκο. Ο δράκος φεύγοντας ανέβηκε στο βουνό Παχτουρνιάτσα και τρύπωσε σε μια μεγάλη τρύπα.
Το ένα χαλίκι θεριό, μπήκε κι αυτό στην τρύπα, ενώ τα άλλα δύο τρέξανε κάτω στο ποτάμι όπου κατέβαινε το βουνό. Ο Δράκος τρύπησε το βουνό και βγήκε κάτω στον Άσπρο, κοντά στην Παλιοκάμαρα. Μόλις βγήκε εκεί τον κυνηγήσανε τα άλλα δυό χαλίκια Θεριά. Πάει να φύγει, αλλά δεν μπορεί. Τον καταφτάνουν τα τρία θεριά και τον κατασπαράζουν. Λένε ότι η γυναίκα αυτή ήταν η Aγία Παρασκευή". MyPhotoPics