Το γένος Vanilla περιλαμβάνει περίπου 110 είδη που διανέμονται σε διάφορες τροπικές περιοχές του κόσμου. Το πιο γνωστό είναι το Vanilla planifolia, το οποίο παράγει έναν καρπό από όπου προέρχεται το δημοφιλές άρωμα που ονομάζεται βανίλια. Είναι ένα μπαχαρικό που κατάγεται από την αμερικανική ήπειρο. Ανήκει στην οικογένεια Orchidaceae και είναι εγγενές σε τροπικές περιοχές από το Μεξικό έως την Παραγουάη.
Είναι μια αναρριχώμενη ορχιδέα με τις ρίζες της στον αέρα που τις εκπέμπουν από κάθε κόμβο, κάτι που της επιτρέπει να σκαρφαλώνει εύκολα στα δέντρα για να πάρει το φως που χρειάζεται τόσο πολύ. Οι μίσχοι της είναι κυλινδρικοί, χοντροί και εύθραυστοι, πράσινου χρώματος, που σε περίπτωση θραύσης ριζώνουν εύκολα, είναι ένα πολύ άνετο και γρήγορο σύστημα πολλαπλασιασμού.
Σε αυτούς τους μίσχους αναπτύσσονται πολλά μεγάλα, σαρκώδη φύλλα με ευρεία βάση. Είναι στενόμακρα, σκούρα πράσινα με κιτρινωπά περιθώρια και ελαφρώς μυτερή απόληξη. Έχουν περίπου τριπλάσιο μήκος από το φάρδος τους και το μέγεθός τους ποικίλλει ανάλογα με το σφρίγος και την ηλικία του φυτού. Τα φύλλα της έχουν διάφανο χυμό που μπορεί να είναι ερεθιστικό για το δέρμα.
Ανθίζει σε τροπικό κλίμα όλο το χρόνο, ενώ σε ψυχρότερα
κλίματα μεταξύ τέλους χειμώνα και καλοκαιριού. Τα άνθη της είναι γεμάτα άρωμα, είναι μεγάλα και εντυπωσιακά, απαλά πράσινα ή κίτρινα. Αναπτύσσονται σε ταξιανθίες από δώδεκα έως 20 λουλούδια διαμέτρου περίπου 15 εκατοστών με αιχμηρά βράκτια.
Ζουν για λιγότερο από 24 ώρες και ανοίγουν διαδοχικά όλο το χρόνο. Αυτογονιμοποιούνται εύκολα, αν και συχνά απαιτούν την παρέμβαση εξειδικευμένων επικονιαστών εντόμων που υπάρχουν στα πυκνά δάση.
Ο καρπός παράγεται μόνο σε ώριμα φυτά. Οι καρποί είναι λοβοί μήκους 15-23 εκατοστών. Ωριμάζουν μετά από περίπου πέντε μήνες.
Τότε συλλέγονται και αποξηραίνονται ώστε να ελαχιστοποιηθεί η απώλεια αιθέριων ελαίων. Το εκχύλισμα βανίλιας λαμβάνεται από αυτό το τμήμα του φυτού.
