Ηλίανθος

Ο Ηλίανθος (Helianthus) είναι γένος Αγγειόσπερμων Δικότυλων φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Σύνθετων της τάξης των Αστερωδών. Περιλαμβάνει 65 ως
100 περίπου είδη, πολυετή ή μονοετή ποώδη, ιθαγενή της αμερικανικής ηπείρου. Η καλλιέργειά του ήταν γνωστή από το 3000 π.χ. Είναι ψηλά φυτά με φύλλα μεγάλα, ωοειδή, οδοντωτά στην περιφέρεια και τριχωτά.
Η ονομασία του οφείλεται στο γεγονός ότι η ταξιανθία (κεφαλή) ακολουθεί τον ήλιο καθ' όλη την διάρκεια της ημέρας και στρέφεται πάλι προς την ανατολή το πρωί. Η κίνηση αυτή που οφείλεται σε κάμψη του βλαστού, σταματά μετά την άνθηση και την γονιμοποίηση των ανθέων, τα κεφάλια παραμένουν στραμμένα προς την ανατολή.

Σημαντικότερο είδος είναι ο Ηλίανθος ο ετήσιος (κοινή ονομασία Ήλιος), μονοετές φυτό που ως αυτοφυές έχει πολύκλαδο βλαστό με ύψος που κυμαίνεται από 1 έως 5 μέτρα και φέρει πολλά μικρά κεφάλια. Καλλιεργείται για το λάδι του σε μεγάλη κλίμακα σε πολλές εύκρατες χώρες, π.χ. Χιλή, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Τουρκία, Ινδία, Αίγυπτο, Αγγλία, ΗΠΑ και κυρίως στη Ρωσία.
Η τεράστια οικονομική του σημασία οφείλεται στο λάδι ηλιέλαιου που περιέχουν οι καρποί του (ηλιόσποροι) σε ποσοστό 25% ως 32%. Οι ηλιόσποροι τρώγονται αποξηραμένοι ή καβουρντισμένοι. Από τους αλεσμένους σπόρους παράγεται ένα ποτό που μοιάζει με τον καφέ, καθώς και ένα είδος ψωμιού. Επίσης από τους σπόρους παράγεται ένα είδος φυστικοβούτυρου ενώ από τους κόνδυλους, αλκοόλη. 





Τα περικάρπια (φλοιοί) των ηλιόσπορων συμπιεσμένα σε συμπαγή μάζα, τα υπολείμματα των σπόρων (35% 
πρωτεΐνη) μετά την εξαγωγή του λαδιού, τα φύλλα και οι κόνδυλοι του ηλίανθου χρησιμοποιούνται ως συστατικό των κτηνοτροφών και των πτηνοτροφών.

Χρησιμοποιείται ευρέως ως καλλωπιστικό φυτό ενώ από τα άνθη του εξάγεται μία κίτρινη χρωστική. Από τα περικάρπια και τα κεφάλια μετά την παραλαβή των σπόρων εξάγεται πηκτίνη ενώ από τους βλαστούς κατασκευάζονται ινοσανίδες. 
Τέλος, από τα συμπιεσμένα περικάρπια παράγεται καύσιμη ύλη με την μορφή βιόμαζας ή συσσωμάτων βιομάζας (pellets) ενώ από τους σπόρους παράγεται βιοντίζελ. Στην Ελλάδα καλλιεργείται το είδος Helianthus anuus, κυρίως στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη σε έκταση 40 έως 50 χιλιάδων στρεμμάτων.

Van Gogh
          MyPhotoPics