Η μονή ιδρύθηκε από τον όσιο Νικάνορα από την Θεσσαλονίκη, πιθανότατα κατά την τρίτη δεκαετία του 16ου αιώνα. Ο Νικάνωρ καταγόταν από εύπορη οικογένεια, σε νεαρή ηλικία απαρνήθηκε τα πλούτη, εκάρη μοναχός και ασκήτευσε αρχικά σε μικρό σπήλαιο, το γνωστό σήμερα "ασκηταριό του Νικάνορα", στο Καλλίστρατο όρος. 
Το μοναστηριακό συγκρότημα περιβάλλεται από ψηλά κτήρια που στεγάζουν τα κελλιά, την τράπεζα και τους υπόλοιπους βοηθητικούς χώρους, και σχηματίζουν ένα είδος περιβόλου στην περίμετρο του βράχου. Στο κέντρο της αυλής βρίσκεται το καθολικό.
Στη βόρεια και νότια πλευρά, σε μεταγενέστερη φάση, πιθανόν τον 18ο αιώνα, προστέθηκαν δύο συμμετρικά παρεκκλήσια, του Αγίου Αθανασίου και του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, αντίστοιχα. Στο δεύτερο, το οποίο σήμερα δεν σώζεται, στεγαζόταν ο τάφος του ιδρυτή της μονής. Το 1873, στη νοτιοδυτική γωνία κτίστηκε το κωδωνοστάσιο.
Παρ' όλες τις ταλαιπωρίες που υπέστη η μονή με το πέρασμα των χρόνων, σήμερα σώζεται ένα μεγάλο μέρος από τα σημαντικότατα κειμήλιά της. Η μονή είναι ανδρική και πανηγυρίζει στις 6, Μεταμόρφωση του Σωτήρα και 7 Αυγούστου, ημέρα Κοίμησης του όσιου Νικάνορα.Το "ασκηταριό του Νικάνορα"
